VISITA Á FRAGA DE COIRO

SAÍDA A FRAGA

Calzado cómodo ,mapa, bolígrafo e ilusión por

coñecer……..que  divertido é aprender!!

Outro ano máis, lavamos ben as orellas, para escoitar todo o que

 nos tiñan que contar as persoas que mellor coñecen a fraga,

 calzamos as zapatillas atando ben os cordóns e saímos a coñecer o

 Carballal de Coiro, mesturando o traballo con moita diversión!

Levamos unhas libretiñas que deseñamos na aula e nas que,  por un

 lado, tiñamos o mapa topográfico da zona, coas distintas paradas, e

 polo outro unhas cuadrículas para facer anotacións de todo o que

 nos contaban e das especies animais e vexetais  que recoñecíamos

 na saída.

Partimos de Ermelo  ( Igrexa) con charla explicativa do arqueólogo das obras que se están a executar e percorremos Cruz de Ermelo, o nacemento do Río Bouzós, Pedra Edra, A Fraga, Monte do Chan, Monte Pequeno, Romeirá, Ameixoada, Canizada, A Graña, A Rúa e de volta en Rodeira.

CLASE INTERDISCIPLINAR

A saída a fraga foi unha clase interdisciplinar fora da aula  na 

que repasamos contidos que traballamos o longo do curso en  

distintas materias e aprendemos outras moitas novas e moi 

interesantes:

Bioloxía e Xeoloxía: recoñecendo as distintas especies de animais

 (vertebrados e invertebrados),  plantas (anxiospermas e
 ximnospermas) e  minerais da fraga; interactuando con eles,

 coñecendo as súas propiedades e utilidades en distintos campos 

(alimentación, industria textil, química, mediciña…..) e distinguindo especies autóctonas, alóctonas e invasoras.

Xeografía e Historia: con alusións históricas e xeográficas

 relacionadas con cada especie , aprendendo de onde viñan, si eran

 autóctonas ,alóctonas, invasoras….. e quen as introduciu  no

 entorno da fraga, estivemos nun punto da fraga no que lindaban

tres concellos do morrazo, de xeito que una árbore estaba en

Cangas, outra en Bueu e outra en Moaña e aprendemos o concepto

de mancomunidade e todo o que implica.

Lingua castelá, lingua galega e latín: Coñecendo os nomes

 vulgares e científicos de distintas especies de árbores e herbáceas

 nos tres idiomas.

Educación física: Fixemos exercicio físico camiñando de Ermelo

 ata Rodeira dende as 9.00h ata as 14:00h.  

Valores éticos: compañerismo, saber estar, educación, valores

 ecoloxistas, solidaros, comprometidos, cooperativos, amor e repeto

 pola natureza ……

Matemáticas: repasamos as unidades de medida liniais,de

 superficie e de volumen, e utilizamos os factores de conversión

 para pasar de hectáreas a metros a extensión de monte que pertence

 os comuneiros.

Química: aprendimos, entre moitras outras cousas , que o principio

 activo da aspirina (ácido acetil salicílico) se extrae do salgueiro,

 que se poden facer  insecticidas naturais a partir das estrugas…..

Cultura Popular: Coñecemos rimas e lendas da fraga, xogos

 populares que se elaboran con follas ou talos das plantas

 (cerbatanas, chiflos…..) , buscamos as herbas do facho para

 elaborar a auga de San Xoan para acadar a eterna xuventude e

 alonxar ás meigas.

 Música: Cantamos durante a andaina  e  baixo a chuvia de volta o Instituto.

Comezamos a andaina!!!

Comezamos na aldea de “Ermelo”, onde está a igrexa de Santiago,

 antigo cenobio. Esta aldea atópase nun pequeno val formado polo

 rego do Frade que discorre entre o Monte Paralaia e o Monte

 Ermelo, onde está o Alto dá Esculca. Un vello núcleo rural que

 segue a manter todo o encanto de tempos xa pasados.  O primeiro

 asentamento de vida monacal na Península do Morrazo aparece

 vinculado xa no século VI ó priorato de Ermelo, de fundación

 benedictina. Aquí morou na primeira metade do século XVIII o

 frade Martín Pelagio, do que se contaba que acudía ás xuntanzas

 das meigas cando a campá da igrexa de Coiro soaba soa os sábados

 ás doce da noite. Foi condenado pola Inquisición logo de ser

 xulgado polo delito de bruxería e manifestas prácticas feiticeiras.

Como resto do antigo mosteiro, queda algún muro da casa prioral e

 unha igrexa baixo a advocación de Santiago Apóstol, emprazada,

 posiblemente, no lugar dun vello templo románico do que só

 quedan vestixios da porta e arcos semicirculares. Sufriu

 restauración total de muros e cuberta. Os muros e bóvedas son do

 século XIX. Chapiteis de tipo barroco do século XVIII.

Na cima do Monte da Esculca, destaca a coñecida como Cruz

de Ermelo ou Cruz de Santiago.

“Esculca” vén do latín “auscultare” que significa "observar  atentamente" ou "tratar de descubrir ou saber algo". Para Frei  Martín Sarmiento denominaba "esculca" a unha persoa  que  avisaba dos movementos do inimigo por mar ou por terra.  Calquera destas posibilidades podería aceptarse, xa que dende este monte divísase gran parte das Rias Baixas, polo que era unadas mellores posicións de Galicia para a observación. Con todo, no presente os eucaliptos eclipsan as formidables vistas que dende aquí se divisan realmente.

A Cruz de Santiago ten máis de sete metros de altura, foi construída

en 1950.

Nun principio foi pensada para albergar un faro. Nela pódense

apreciar as canles nos seus brazos. A súa forma de espada de

Santiago foi montada empregando partes incrustadas nun ferro

sobre un pedestal natural formado por unha gran roca. No medio da

cruz hai unha concha de vieira e diante un pequeno altar que se

utiliza na festa celebrada aquí o 25 de xullo con motivo

da  celebración de Santiago Apóstolo.

Adentrámonos na Fraga…

Declarado Espazo Natural Protexido,  é un bosque típico atlántico

 onde abunda o carballo , o ameneiro e o bidueiro e representa unha

 das máis importantes masas de bosque autóctono da costa sur de

 Galicia.

 

Adentrámonos  na Fraga...........

“O meu peto”

Levo no peto

auga de nube,

sombra de bosque,

brillo de insecto,

unha moeda,

un papel branco

cun trazo recto,

lúas e soles,

brancas folerpas,

lampos de inverno,

mans que se collen,

risas de amigos,

bicos a centos .

Levo no peto

mundos felices,

poucos obxetos,

mostras da vida,

todo perfecto!

"VERSOS DA TARDE LARANXA"

Ana Mª Fernández

                        

.....facendo  paradas, ó longo do camiño, para  escoitar 

 atentamente ó que os comuneiros  tiñan que contarnos sobre os

segredos que da Fraga.

    

  

 

Pasamos pola fervenza do río Bouzós, que nace na zona de

Ermelo……. 

 

……. onde paramos a descansar, a tomar un refrixerio para

repoñer forzas……..

Lorena Escudeiro ( Docente "Montentérate") 

 

……e continuar o camiñoo admirando o fermosa que está a fraga !!

….de certo que estaba!!, con ese longo vestido verde de flores que se pon no mes de Maio…..

Tomamos boa  nota de todo canto vimos, árbores, arbustos  e  

 herbáceas de distintas especies ( carballos, cerquiños, estrugas,

 toxeiras, fentos….) , animais  vertebrados e invertebrados

 ( paxaros, saltóns, ras,caracois….) e das cousas  curiosas que

 aprendemos das súas características e propiedades….

 

  

 

 

Tamén fomos visitar a uns vellos amigos……….os carballos que 

 plantamos o ano pasado. Atopámalos  fermosos e moi grandes!!   

 Contáronos que estaban cheos de ledicia vivindo na fraga,  

 aledounos ver que lles iba tan ben e prometemos volver  visitalos 

 para asegurarnos de que seguían crecendo.

Tres Manolos e un Pepe

Coma nos anos anteriores  fomos acompañados por membros da

 Xunta de Montes, que prepararon a saída,  guiándonos 

e  explicando moitísimas cousas  curiosas.

 Moitas grazas  a “os Manolos” e a  Pepe, persoas extraordinarias

 que forman parte da comunidade de montes e que coñecen cada

 árbore, cada planta, cada lenda , cada rincón da fraga . Acompañáronnos durante todo o percorrido de Ermelo a Rodeira e de xeito totalmente altruista colaboraron co profesorado na transmisón de valores ecoloxistas, solidaros, comprometidos, cooperativos …… engancharonnos as súas explicacións que escoitamos atentamente e que anotamos nas libretiñas que elaboramos na aula. Grazas polo voso entusiasmo,  amor á  natureza, o traballo comunitario e por compartilo con todos nós!! Unha vez máis os veciños e veciñas da comunidade de montes de Coiro contaxiaron co seu entusiasmo  o amor pola natureza e o traballo comunitario ao alumnado de 1º da E.S.O. do I.E.S. de Rodeira .

Grazas, grazas, grazas!!